Dünya üzerindeki tüm sosyal ve çalışma ortamları, insan nüfusunun yoğun olduğu alanların başında yer almaktadır. Bu alanlarda hijyenin sağlanması, kişisel yaşam alanlarına oranla daha zordur. Bu nedenle insan sağlığı için zararlı olan çeşitli mikroorganizmalar, bakteriler ve virüsler yüksek oranlarda görülebilmektedir.

Sağlığı tehdit eden risk faktörlerinin önlenmesi ve giderilmesi amacıyla yürütülen temizlik faaliyetleri, hijyen uygulamaları kapsamında değerlendirilmektedir. Günlük hijyen kuralları, genel olarak her bireye küçük yaşlarda öğretilmektedir. Ancak toplum sağlığını ilgilendiren hijyen kuralları daha kapsamlı uygulamalardan meydana gelmektedir.

Sağlık Bakanlığı, işletmelerde uygulanması ve sağlanması gereken hijyen şartlarını kanunlar dahilinde belirtmektedir. Özellikle gıda, konaklama, güzellik hizmetleri ve sağlık sektörlerinde bu kurallara uyum gösterilmesi mecburi bir yaptırımdır. Bu nedenle belirtilen sektörlerde hizmet veren işletmeler, belirli periyotlarla müfettişler tarafından değerlendirilmektedir. Belirtilen hijyen kurallarını oluşturmayan işletmeler, gerekli şartları sağlayana kadar iş faaliyetlerine ara vermek zorunda kalmaktadır.

İşletmelerde hijyen yükümlülüklerinin yerine getirilmesi, yalnızca idari kadro ve yetkililer tarafından sağlanamamaktadır. Bu nedenle işletmede bulunan her bireyin gerekli hijyen şartları hakkında bilgilenmesi gerekmektedir. Bu amaç ise hijyen eğitimi alınması sayesinde mümkün olmaktadır. Hijyen eğitimi yönetmeliğinin mecburi olduğu iş kollarını ise kısaca şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Misafirhane, öğrenci yurdu, pansiyon, otel ve motel gibi konaklama hizmeti sunan işletmelerin tümü,
• Kafeler ve restoranlar,
• Gıda maddeleri üretimi ve satışlarını gerçekleştiren işyerleri,
• İnsan tüketimine yönelik su ve mineralli su üretimi yapan işletmeler,
• Masaj, güzellik ve spor salonları,
• Berber, kuaför, dövme ve piercing yapılan işletmeler,
• Havuz, hamam, sauna ve kaplıca gibi hizmetler sunan tüm tesisler,
• Temizlik hizmeti sunan kişiler ve firmalar,
• Sağlık Bakanlığı tarafından hijyen eğitimi uygun görülen diğer işletmelerdir.

Tüm işyerlerinde bulunan çay ocakları, mutfak ve yemekhaneler hijyen yönetmeliği kapsamında teftiş edilmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından belirtilen iş kollarında görev alan tüm çalışanların hijyen eğitimi almaları zorunludur. Gerekli eğitim ve uygulamaları yerine getirmeyen işletmeler hakkında ise cezai işlemler uygulanmaktadır.

Hijyen Eğitimi Ne İşe Yarar?

Hijyen eğitimi, bakteri, virüs ve mantar gibi insan sağlığını tehdit edebilecek çeşitli mikroorganizmaların ortadan kaldırılmasında uygulanacak yöntemleri içermektedir. Aynı zamanda işyeri çalışanlarının temizlik koşulları hakkında bilgilendirilmesini de sağlamaktadır. Hijyen eğitiminin temel başlıklarının ise kısaca şu şekilde sıralanabilmesi mümkündür:

• Kişisel hijyen kurallarının aktarılması,
• El yıkama ve kurulama işlemlerinin doğru şekilde yapılması,
• Tuvalet kullanımı ve temizliği için gerekli bilgilerin verilmesi,
• Bone ve maske kullanımının önemi hakkında bilgilendirmelerin yapılması,
• Koruyucu giysi kullanım alanları, yöntemleri ve önemi hakkında bilgilerin aktarılması,
• Önlük kullanılmasını gereken durumlar hakkında bilgi verilmesi,
• Mutfak, çay ocağı ve yemekhanelerde dikkat edilmesi gereken unsurların açıklanması,
• Hastalık kaynakları hakkında bilgilendirmelerin yapılması,
• Hastalıkların bulaşma nedenleri ve yolları hakkında bilinçlendirme çalışmalarının yürütülmesi,
• Hastalıklardan korunmak için uygulanması gereken yöntemlerin aktarılmasıdır.

Hijyen eğitimi modüllerinde temel bilgilerin yanı sıra, daha detaylı bilgiler de yer almaktadır. Eğitim içeriğinde yer alan bazı konular ise kısaca şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Çalışanları kapsayan hijyen yasası,
• İşverenin sorumlu olduğu hijyen kuralları ile ilgili yasalar,
• Mikrop tanımı ve çeşitleri hakkında bilgilendirmeler,
• Hastalıklara sebep olan virüs ve mikropların özellikleri,
• Hastalıklara yakalanma riskinin azaltılması için uygulanabilecek yöntemler,
• Enfeksiyon tanımı, enfeksiyon zinciri ve korunma yolları,
• Sıklıkla görülen hastalıklar ve bulaşma nedenleri.

Çalışanlar, aldıkları hijyen eğitimi ile gerek bireysel ve gerekse toplumsal sağlığın korunması için ihtiyaç duyabilecekleri bilgilere erişme imkanı bulmaktadır.

Hijyen Eğitimi Sağlamış Olduğu Yararlar

Tarih boyunca hijyen kuralları, insan sağlığı açısından büyük bir önem taşımıştır. Günümüzde yürütülen araştırmalar, geçmiş dönemlerde yaşanan hijyen eksikliği sorunları nedeniyle milyonlarca insanın hayatlarını kaybettiklerini kanıtlamaktadır. Bu nedenle hijyen eğitimi, yaşamın her anında sağlık açısından vazgeçilmez bir gereklilik olarak kabul edilmektedir. İş hayatında ise hem işverenlere hem de personellere göz ardı edilemeyecek yararlar sağlamaktadır. Doğru hijyen uygulamalarının işyerlerinde sağladığı yararların ise kısaca şu şekilde sıralanması mümkündür:

• Sağlık açısından ihmal edilemez bir gereklilik olan hijyen eğitimleri ile insan sağlığına verilen önemin gözle görülen şekilde vurgulanması,
• Hijyen denetimleri sonucunda gerekli onayları alarak müşteri potansiyelinin artırılması,
• Hizmet kalitesinde sağlanan artış sayesinde işletmenin bulunduğu sektör içinde önemli bir yere sahip olması,
• Personellerin sağlıklı ve temiz bir ortamda çalışarak hem psikolojik hem de biyolojik sağlıklarını korumaları,
• Üretim ve hizmet kapasitesine önemli ölçüde katkı sağlanması,
• Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi,
• Halk sağlığının korunması,
• Hijyen sertifikası sahiplerinin istihdamda öne çıkma şanslarının bulunması,
• Çalışma alanları ve koşullarının uygun şekilde düzenlenmesi,
• Aydınlatma ve havalandırma gibi uygun koşulların sağlanması,
• Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde hijyen eğitim sertifikasının sunulması ve belirtilen koşulların yerine getirilmiş olması sayesinde işletme kalite anlayışının ve ciddiyetinin gösterilmesidir.

Yapılan araştırmalar, hijyen eğitimi alan personellerin hem kişisel hem de çevresel temizlik alışkanlıklarında gerekli değişimleri yaptıklarını kanıtlamaktadır. Bu sayede bireysel ve toplumsal sağlık kurallarının yerine getirilmesi mümkün hale gelmektedir. Aynı zamanda Sağlık Bakanlığı tarafından belirtilen sektörlerde görev yapabilmek adına hijyen sertifikası alma zorunluluğu bulunmaktadır. Aksi halde personelin görevini sürdürmesi mümkün olmayacaktır. İşletmeler ise sertifikasız çalıştırdıkları her personel için ayrı ayrı para cezasına çarptırılmaktadır.

Hijyen Eğitimi Amacı Nedir?

İnsan sağlığını korumak adına gerekli olan en önemli kriterlerin başında, hijyen ve temizlik alışkanlıkları yer almaktadır. Her birey, küçük yaşlardan itibaren aile bireylerinden ve eğitim kurumlarından belirli hijyen eğitimlerini almaktadır. Ancak ortak yaşam alanlarında sağlanması gereken şartlar ve toplumsal sağlığı korumak için izlenmesi gereken adımlar için daha detaylı bilgilere sahip olunması gerekmektedir.

Hijyen eğitimi zorunluluğu; gıda, güzellik hizmetleri, temizlik, konaklama ve sağlık turizmi alanlarında faaliyet gösteren işletmeler için geçerlidir. Aynı zamanda Sağlık Bakanlığı tarafından gerekli görülen diğer işletmelerde de bu eğitimlerin alınması gerekmektedir. Aksi halde işletmelerin para cezası ödemeleri ve personel görevlerinin durdurulması gibi yaptırımlar uygulanacaktır.

Hijyen eğitimleri, öncelikle bireylerin kişisel hijyenlerini sağlamaları için gerekli olan doğru el yıkama, tuvalet temizliği, koruyucu ekipman kullanımı, çalışma koşulları, hastalık kaynakları ve yayılma yolları gibi konularda bilinçlenmelerini hedeflemektedir. Bu sayede toplumda yer alan her birey, hijyen koşullarına uygun alışkanlıklar kazanmaktadır. Ardından ise toplumsal sağlığın korunması için gereken toplu yaşam sağlık kuralları, bulaşıcı hastalıklardan korunma yolları ve çevre temizliği gibi konularda bilgiler aktarılmaktadır. Bu sayede bireyler, toplumsal hijyen kurallarını doğru şekilde uygulayarak önemli bir gelişme yaşanmasına katkıda bulunmaktadır.